به صحرا بنگرم صــحرا ته وینم
به دریا بنگرم دریا ته وینم
بهر جا بنگرم کوه و در و دشت
نشان روی زیبای ته وینم
شاعر: بابا طاهر
مه وینم: من می بینم _ تو وینی: تو می بینی~ئه وی وینئ: او می بینئ
ایمه وینیم~ایوه وینن ~ اونی (ئه وان) وینن: اونا می بینن
می خواهی:،khowazi.خوازی
می گویم:واجم،واچم،وَشِم
می کنم:کَرِم
دانستن:زانستن
افتادن: کَفتِن
انداختن:خِستن،هاویژتن،آویشتن
فرستادن:هناردن
تلفظ واژه ها بصورت لاتین همراه با ترجمه غزل آمده است:
cho men delbar xos o saheb camala
چو من دلبر خوش و صاحب جماله
♧♧♧♧♧♧♧
va rox badra ,va abrowan halala
به رخ بَدره به ابرووان هلاله
hezaran del vare va nazo shiyva
هزاران دل بَرِی به ناز و شِیوه
هزاران دل را به ناز و شیوه می‌برد(می‌رباید)
♧♧♧♧♧♧♧♧
va nazo delbari saheb kamala
به ناز و دلبری صاحب کماله
♡♡♡♡
aj o dam ku shonda, roja bu shav
اژ اَو دم کو شوَنده،روژه بو شَو
از آن لحظه که او رفته روزم شب گشته
♧♧♧♧♧♧♧♧
roxanem zardo xunin arsem ala
رخانم زرد و خونین ارسم آله
اسرم:اشکم، آله: سرخ است
♧♧♧♧♧♧♧
va kori dosmnan busi be men da
به کوری دشمنان بوسی به من ده
♧♧♧♧♧♧♧
naran, ku doshmanem aj dur nale
نَرَّن, کو دشمَنم اژ دور نالِئ
نعره زد،که آن دشمنم از دور می نالد
♧♧♧♧♧♧♧
men aj mehrer cho zarra vi qararem
من اژ مهرر چو ذرّه وی قرارم
♧♧♧♧♧♧♧
nepersi badre sargardan cha hala
نپرسی بَدر سرگردان چه حاله؟
♧♧♧♧♧♧♧
aj to vi sabro qararem cha karem
اژ تو وی صبر و قرارم چه کَرِم؟
چه کنم؟
♧♧♧♧♧♧
aj ghamar xasta vo zarem cha karem
اژ غمر خسته و زارم چه کَرِم؟
چه کنم؟
♧♧♧♧♧♧
bekoshem cor o cafa vo setamar
بِکُشِم جور و جفا و ستمر
♧♧♧♧♧♧
?niya qayr aj to negarem che karem
نیه غیر اژ تو نگارم چه کَرِم؟
چه کنم؟
♧♧♧♧♧♧♧
doshmanem harcha bevaje gu vaj
دشمَنُم هرچه بواژِئ گو واژ
دشمنم هرچه بگوید،گو،بگو
♧♧♧♧♧♧♧
?ar to vey dost nadarem cha karem
اَر تو وِی دوست ندارم چه کَرم
چه کنم؟
♧♧♧♧♧♧
i delaram cho، men ku besher
ای دلآرام چو(رفت)، من کو بشر؟
این دلارام رفت،من کجا بروم؟
♧♧♧♧♧♧♧
?yar dar del aram nadarem cha karem
یَر در دل ،قرار ندارم چه کرم؟
چه کنم
♧♧♧♧♧♧♧
del va mehrar cho babastem chon badr
دل به مهرت چون ببستم چون بدر
♧♧♧♧♧♧♧
?niya yak zarra qararem cha karem
نیه یک ذره قرارم،چه کرم؟
☆☆☆☆☆☆☆☆
علیرغم تاثیر گرفتن از فارسی و عربی ،پهلویات گنجینه های ارزشمندی برای دستیابی به ساختار و واژگان زبان پهلوی باستان می باشند
خوشا آنان که پا اژ سر نزونن
میان شعله خشک و تر نزونن
کنشت و کعبه و بت خانه و دیر
سرایی خالی از دلبر نزونن
♡♡♡
منبع
https://www.poempersian.ir/باباطاهر-دوبیتی-30/#
یکم:
نمیدانم که رازم با که واجم؟
غم و سوز وگدازم با که واجم؟
چه واجم هر که زونِئ ، کَرِئ فاش(چه بگویم که هرکس میداند،فاش می کند)
دگر راز و نیازم با که واجم؟
_______________________
توضیحات:۱_ واجم:می گویم معرب واژم و وَژِم.
در گویش پهله ای ایلامی: َوَشِم،در شمال ایلام و کرمانشاه، اویشمowishem در سورانی و کرمانجی:ایژم و دبیژم،در لکی موشم و در هورامی مطلع نیستم۔~وتم: گفتم
۲_
۱.زونم ،۲.زونی،۳.زونِئ ۴،زونیم ۵،زونین۶،زونن
زونستم(زانسیتم)، زونستی، زونست~زونسیم، زونسن، زونسن
______________________________________________
دوم:
دلم دردین و نالینَ، چه واجم؟
رخم گردین و خاکینَ، چه واجم؟
بگردیدم به هفتاد و دو ملت
بصد مذهب منا دینَ چه واجم؟(در اعتقاد به صد مذهب مرا دیده اند،چه بگویم؟)
نزدیک به حقیقت👆نزونم به نذونم دستکاری شده است
نمونه تحریف شده شعر ، تغییر فعل پهلوی "نِزونم " به فعل فارسی دری " نمی دانم"
همینطور، تغییر و تحریف کامل مصرع دوم
همئ: همه اش
ئ: ش، ضمیر سوم شخص مانند، چاوئ،چمئ: چشم اش
این ضمیر در کردی و عربی مشترک است مانند، بوکئ،بوگئ: پدرش
عربی بویئ: پدرش
ز یاد خود بیا پروا کریمان
ازو کو التجا؟ وا که بریمان
کیه این تاب دیرِئ، تا مو دارم؟(چه کسی این تحمل را دارد که من دارم)
نیره تاب این، سام نریمان (ندارد این تحمل من را سام نریمان)
#پهله ای:
کریمان:کَریمن:می کنیم از او: (اژ او) ، التجا:پناه دادن
کَه: بِکَه:بکن
***
قدح بر گیرم و سیر گلان شم
بطرف سبزه و آب روان شم
دو سه جامی زنم با شادکامی
وایم مست و بسیر لالیان شم
#پهله ای:
شم احتمالن در اصل واژه،چِم بوده است که پس از اسلام عربیزه شده است :(چِم ):میروم ~ چیم:رفتم ، زنم:(ژَنِم): میزنم~ ژنیم:زدم ، (وایَم،بووئم : بشوم)
______________________________________
اگر روزی دو سه بارت بوینم
بجان مشتاق بار دیگرستم
زبان ♤♤♤پهلوی را اوستادم
کتاب عاشقی را مسطرستم
خدایا عشق طاهر بی نشان به
که از عشق بتان بی پا سرستم .
بابا طاهر
سرم سودای گیسوی ته دِیرِئ
دلم میل گل روی ته دِیرِئ
اگر چشمم بماه نو کَرِئ میل
نظر بر طاق ابروی ته دِیرِئ
باباطاهر همدانی۔ قرن چهارم هجری
#پهله‌ای
دیرم:دارم ،دیریderi :داری ، دیرِئ dere:دارد
دیریم:داریم ،دیرِن:دارین دیرِن:دارن
مثال:نان دِیرنderen؟ نون دارین؟
#کَرِم:می کنم ،کَریkari:میکنی ،کرِئ kare_ :می کند
#زبان۔پهلوی
مثال : دِیرم derem کارkar کرمkarem.
دارم کار می کنم۔